ДОИМИЙ УЙҚУЧАНЛИКНИНГ 12 САБАБИ

ДОИМИЙ УЙҚУЧАНЛИКНИНГ 12 САБАБИ

Гиперсомния – бу уйқу бузилишини бир кўриниши бўлиб, инсон кун давомида кучли уйқучанлик хис этади. Бундай беморлар доимий равишда уйқуга талаб ва ўзини етарлича дам олмаган сезади. Доимий уйқусирашнинг сабаблари орасида кутилмаган холатлар мавжуд.

1. Калорияларнинг етишмаслиги
Бу нафақат қаттиқ пархезда бўлган ва ўзини онгли равишда овқатдан чеклайдиганларга тегишли. Баъзида давомли машаққатли мехнат ёки стресс туфайли сиз нонушта ёки тушликдан воз кечишингиз мумкин. Натижада, қонда шакар миқдори пасайиб, танага энергия етмай қолади. Бунинг оқибати: чарчоқ ва доимий ухлаш истаги хисобланади.

2. Жисмоний фаолликнинг камлиги
Ўтирадиган турмуш тарзи - кундузги чарчоқ ва уйқучанлик ривожланиши учун яна бир омил хисобланади. Сиз қанчалик кам ҳаракат қилсангиз, шунча кўп ухлашни хоҳлайсиз ва қанчалик кўп ухласангиз, шунчалик камроқ ҳаракат қиласиз. Уни фақат ирода кучи билан енгиш мумкин.

3. Ортиқча вазн
Ортиқча вазн (семизлик) кун давомида чарчоқ ва уйқучанликни келтириб чиқариши мумкин. Бунинг сабаби шундаки, мушаклар, юрак-қон томир ва бошқа тизимлар ҳаддан ташқари оғир танани ўз жойидан қўзғатиш ва уни зарур миқдорда кислород ва озуқа моддалари билан таъминлаш учун кўпроқ ҳаракат қилишлари керак бўлади.

4. Сурункали стресс

Ўткир стресс ҳолатида тана жанг қилиш ёки «қочиб қолиш» режимига ўтади: адреналин ва кортизол гормонлари даражаси кўтарилади, мушакларга қон оқими кучаяди ва тана тезда реакция билдириш учун тайёрланади. Бу нормал ҳолат ва ҳатто ҳаётингизни сақлаб қолиши мумкин. Аммо агар стресс чўзилса ва жавоб тариқасида фаоллик бўлмаса, узоқ вақт мобайнида тайёр туриш танани чарчатади. Бош оғриғи, мушакларнинг зўриқиши, чарчоқ, шу жумладан кун давомида уйқучанлик ривожланади.

5. Депрессия

Депрессияни аниқлаш жуда қийин бўлиши мумкин. Депресссияга тушган одамлар ўзларини одатдагидек тутишлари мумкин. Муаммони фақат диққат билан уларни хулқига эътибор қаратиш, ва хатти-ҳаракатлардаги кичик ўзгаришларни сезиш орқали аниқлаш мумкин. Чарчоқ, тўшакдан туришни умуман истамаслик, уйқучанлик - яширин депрессиянинг ёрқин белгиларидир.

6. Сурункали чарчоқ синдроми
Бу кенг тарқалган синдром. Биргина АҚШ да 2,5 миллионгача одам сурункали чарчоқ синдромидан азият чекади. Синдромнинг асосий белгиси - уч ҳафта ёки ундан кўпроқ вақт давомида уйқучанлик ва қувватсизлик хисобланади.

7. Витаминлар ёки микроэлементларнинг етишмаслиги
Уйқучанлик шунингдек, витамин В12 ёки темир моддаси етишмаслиги хисобига ривожланишши мумкин. Бу моддалар энергия алмашинувида муҳим роль ўйнайди. Улар  етарли бўлмаса, организм доимий мудроқни хис қилади.

8. Айрим дориларни қабул қилиш
Кундузги уйқучанликни қачон бошлаганига эътибор беринг. Агар у маълум бир дори-дармонларни қабул қилишнинг бошланишига тўғри келган бўлса ва шу дори йўриқномасида ножўя таъсирлари рўйхатида «уйқучанлик» ёзилган бўлса врачга учранг – улар ушбу дорини альтернатив вариантига алмаштириб бериши мумкин.

9. Уйқунинг бузилиши

Уйқу бузилишлари тури кўп – бу безовта оёқ синдроми, уйқу апноэси, уйқусизлик ва бошқалар бўлиши мумкин. Фақат шифокорларгина улардан қайси бири сизни етарли даражада уйқуга тўймаётганингиз сабаби бўла олишини аниқлай олади.

10. Қандли диабет

Кун давомида сабабсиз чарчоқ диабет ривожланишининг энг ёрқин белгиларидан биридир. Бу аломатга шунингдек, доимий ташналик, тез-тез сийиш, танадаги жарохатларни секин битиши холатини қўшилиши муаммога жиддий ёндашишни талаб этади.

11. Юрак-қон томир касалликлари
Саккиз соат ухлаб хам уйқуга тўймаслик юрак-қон томир тизими ишидаги бузилишларнинг белгиси бўлиши мумкин. Айрим сабабларга кўра юрак орган ва тўқималарга, шу жумладан мияга нормал қон айланишини таъминлай олмайди. Улар эса озуқа моддалари ва кислород етишмаслигига ўз фаоллигини камайтириш орқали реакция билдиради. Бу уйқучанлик билан ҳам намоён бўлади.

12. Саратон

Организмда пайдо бўлган зарарли ўсма ўсиши учун кўп энергия талаб қилади. Шунинг учун онкологик беморлар доимий чарчоқни хис қилади. Одатда бу саратоннинг ягона аломати эмас. Агар уйқучанликдан ташқари, сабабсиз вазн йўқотиш ва кечаси терлаш кузатилса эҳтиёт бўлиш талаб этилади. Айниқса, ёшингиз 45 дан ортган бўлса, чексангиз, семириб кетган ва спиртли ичимликларни суиистеъмол қиладиган булсангиз.

www.gepamed.uz