СОДА ОЗИШГА ЁРДАМ БЕРАДИМИ?

СОДА ОЗИШГА ЁРДАМ БЕРАДИМИ?

Интернет сахифаларида ёзилишича сода ортиқча килограмларни ёқиб юборади. Озиш учун харакат қилаётган инсонлар кўриниши ва таъми ғалати бўлган махсулотларни хам истеъмол қилишга тайёр. Интернет сайтларида реклама қилинаётган содадан тайёрланган коктейллар ва содали ванналар таъсирида хеч қийинчиликсиз 1-1,5 кг ни кунига озаётган инсонларни учратиш мумкин.
Савол туғилади. Хақиқатда сода оздирадими?  

Сода нимаси билан фойдали?
Бикарбонат натрий – бу ош содаси бўлиб, хақиқатда фойдали томонлари хам бор. Масалан:
1.    Хашаротлар чаққандан кейинги қичишишни йўқотади.
2.    Кариес ривожланишини олдини олади.
3.    Буйрак касалликларида ёрдам беради.
4.    Жиғилдон қайнашини йўқотади.
5.    Қайзғоққа қарши курашади.
6.    Хонаки қуруқ шампуньлар ингредиенти сифатида қўллаш мумкин.


Соданинг «мўъжизакорлиги» сабаби.
Соданинг «сехрли» хусусиятини қадимги даврданоқ пайқашган. Миср кохинлари «ўзга дунё билан алоқа ўрнатиш» мақсадида доимо сода чайнаб юришган. 8 аср алхимиги Альберт Буюк эса содани «ёшлик элексири» таркибини асосий элементи хисоблаган.

Соданинг «мўжизакорлиги» унинг химик тузилишига боғлиқ, яъни у сувда эриганда ишқорий мухит хосил қилади.  Бу ерда қуйидагини билиш мухим: барча озуқа махсулотлари кислоталилик даражасига (pH-омил) кўра фарқ қилади ва шунга кўра организмга турича таъсир этади. Овқат ва ичимликлар юқори кислоталилик хисобланиб (pH<7), яллиғланиш чақириш хусусиятига эга. Аксинча ишқорий махсулотлар эса (pH>7) кислотани нейтраллаб яллиғланиш алангасини «ўчиради» ва организмни умумий холатини яхшилайди.
Шу сабабли содали коктейллар ва барча газланган ичимликлар назарий жихатдан фойдали хисоблансада, улар таркибидаги учрайдиган айрим ингредиентлар организм учун хавф туғдириши мумкин.  

Сода таъсирида озиш мумкинми?

Соданинг озишга ёрдам бериши хақида назарий фикрлар химикларнинг бир қатор илмий тажрибаларидан кейин пайдо бўлган. Жумладан, сода организмга тушгач, натрий ва карбонат ангидридга парчаланади ва айнан карбонат ангидрид липолиз жараёни – организмдаги ёғларни эришини тезлатиши мумкин. Хозирча бу фақат назарияда шундай.
Амалиётда эса соданинг бу каби эффектни бериши минимал ва салбий таъсирлари эса унданда кўпроқ.  
Сода ошқозоннинг кислоталилигини камайтиради. Уни доимий ва хаддан зиёд ичиш гастрит ва яра хасталигига сабаб бўлиши мумкин. Шу сабабли бикарбонат натрий ошқозон билан боғлиқ муаммоларни вақтинча йўқотиш учун буюрилади.


Содали ванналар (1,5 стакан содани илиқ сувда эритиб, 15-30 минут унда ётиш) фойдали хисобланиб, қуйидаги эффектни беради:
1.    Оғриқ ва зўриқишни камайтиради.
2.    Қон айланишини кучайтиради ва организмни тозаланишини тезлатади
3.    Қичишиш ва экземани камайтириб псориаз ривожланишини олдини олади.
4.    Қиннинг pH-омилини нормаллаштиришда мухим роль ўйнайди.
Эслатиб ўтиш лозим содали ванналар қабул қилгандан кейин, тарозуга чиқсангиз 1-1,5 кг йўқотганингизни кўриш мумкин. Аммо бунинг хеч қувонарли жойи йўқ. Негаки Сизнинг бу килограммларингиз  асосан организмни дегидратацияси хисобига кузатилади. Яъни содали ванналар организмни кучли терлатгани боис, сув йўқотганингиз хисобига «ёлғон озиш» эффекти олинади. Йўқотилган сув дефицити жойига келса килограммларингиз яна кайтади.

Содани қандай қилиб тўғри истеъмол қилиш мумкин?
Хулоса қилиб айтганда, сода билан боғлиқ хеч қайси восита озишга ёрдам бермайди. Аммо бу бикарбонат натрийнинг умуман фойдаси йўқ дегани эмас. Агар Сиз барибир содани даволаш мақсадларида қўллашга қарор қилган бўлсангиз (масалан, жиғилдон қайнашига қарши), аввал албатта врач маслахатини олинг.
Айтиб ўтганимиздек, сода ошқозонни кислоталилик даражаси камайиб кетган бўлса нафақат фойдасиз, балки ўта зарарли хисобланади. Ундан ташқари қуйидаги холатларда содани ичиш хам, ванна холида қабул қилиш хам маън қилинади:
1.    Хомиладор ва эмизикли аёлларга.
2.    Хафақон касали бор инсонларга.
3.    Қандли диабети бор беморларга.

Бикарбонатли ванналар шунингдек, танасида очиқ яраси ёки жиддий инфекцияси мавжуд беморларга мумкин эмас.  

Санаб ўтилган қарши кўрсатмалардан биронтаси бўлмаган тақдирда хам содани қабул қилишда эхтиёт бўлинг. Масалан бикарбонат натрийни турли дорилар ичгандан сўнг икки соат давомида ичиш мумкин эмас. Негаки у ошқозон кислоталилигини камайтиргани учун дори воситаларини сўрилишини секинлатади ва натижада дорини эффективлигини пайсатиради.

Қарши кўрсатмаларини кўплигини ва саломатликка негатив таъсирини инобатга олган холда яна бир бор таъкидлаймиз: содани имкон қадар терапевт гастроэнтеролог билан маслахатлашгандан сўнг истеъмол қилганингиз маъқул.
 
© Www.gepamed.uz