Варикоцеле – бу эркакларда уруғдонлар веналарини варикоз кенгайиши билан кечувчи касаллик бўлиб, асосан чап томонлама бўлади. Ўнг томонлама ёки икки томонлама варикоцеле кам учрайди. Варикоцеле кенг тарқалган касаллик бўлиб, 10 ёшдан ўтган хар 10 та боладан биттасиа учрайди.
Уруғдонларда уруғ хужайраларини нормал шаклланиши фақат одамнинг ички аъзолари хароратидадан пастроқ бўлганда кузатилади. Шунинг учун уруғдонлар қорин бўшлиғидан ташқарида, яъни ёрғоқларга тушириб қўйилган. Уруғдон веналарини варикоз кенгайишида эса уларда қон оқимининг секинлашуви, қоннинг димланиши ва махаллий хароратнинг ортиши кузатилади. Уруғдон керак бўлганидан кўра камроқ кислород қабул қилади ва фаолиятини камайиши, ўлчамларини кичрайиши натижасида сперма илаб чиқариш хусусияти камаяди.
Варикоцеле турлари ва сабаблари.
Келиб чиқишига кўра варикоцеле туғма ва орттирилган бўлади.
1. Туғма варикоцеле - кўп учраб, сабаблари қуйидагича бўлади:
• Уруғдонлардан чиқувчи веналарни веналарни жойлашиши хусусияти, уларнинг эгилиб қолиши ёки қўшни қон томирлар билан қисилиши;
• Уруғдон веналарини деворларини нозиклашуви;
• Ўсмирлик даврида эркаклар жинсий гормонларини кўп ажралиши уруғдонларга қон оқиб келишини кучайиши ва сперманинг кўп ажралишига сабаб бўлади. Аммо бу оқиб келаётган қоннинг етарли даражада оқиб чиқиб кетмаслиги варикоцелега сабаб бўлаи.
2. Орттирилган варикоцеле – кам учраб, уруғдон веналарини ўсмалар хисобига босилиши натижасида ривожланади.
Варикоцеле белгилари.
Варикоцелени даражасига қараб, беморларни бошланғич даврида хеч нарса безовта қилмасиги мумкин. Уртача ва оғир даражаларида эса енгил оғриқ ва оғирлик хисси каби шикоятлар безовта қилади. Веналарнинг кенгайиш даражасига кўра варикоцеленинг учта даражаси фарқланади:
1-даражаси: профилактик кўрик даврларида жаррох томонидан пайпаслаб кўрилганда ёки ультратовушли текширувдагина аниқланади.
2-даражаси: веналар кенгайиши кўзга яққол ташланади.
3-даражаси: уруғдоннинг ўлчамларини кичрайиши, веналар тўрининг кескин кенгайиши хисобига шиш ва зарарланган томонда соғ томонга нисбатан ёрғокни осилиб қолиши аниқланади.
Варикоцеле асоратлари.
Варикоцеледа уруғдонлар етарли даражада қон ва кислород қабул қилмаслиги натижасида ва димланиб махаллий харорат ортиши хисобига уруғ хужайраларини ишлаб чиқарилиши камаяди. Аста-секин жараённинг иккинчи уруғдонга хам ўтиши бепуштликка олиб келиши мумкин. Статистика бўйича бепуштлик ўйича шикоят қилиб келган беморларнинг 70 фоизида варикоцеле аниқланади.
Варикоцелени диагностикаси.
Варикоцеле даражасини аниқлаш ва даво тактикасини белгилаш мақсадида мояк аъзоларини ультратовушли текшириш ва доплерометрия ёрдамида веналарда қон харакатини аниқлаш тавсия этилади. Ташрихга кўрсатма бўлган тақдирда умумий қон ва сийдик тахлили текширилади.
Варикоцелени оператив даволаш унинг 2-3 даражаларида, беморда оғриқ синдроми бўлганда ёки бепуштликка сабаб деб топилганда бажариади.
© https://t.me/gepamed_ultra
