Йўлдош кўчишини аниқ белгилари (оғриқ синдроми ва қонли ажралмалар) да ташхис қўйиш қийинчилик туғдирмайди. Касалликнинг бошланиши ва йўлдош кўчишини марказий турларини аниқлаш учун ультратовушли текшириш усулидан фойдаланади. Айнан УЗИ орқали йўлдошнинг бачадон деворидан кўчиш юзаси, улар орасидаги (ретроплацентар) гематома қалинлиги ва ўлчамлари аниқланади.
Ультратовушли текширувда йўлдошни эрта кўчишида қуйидаги уч холатни кўриш мумкин:
• Қисман ривожланмаётган кўчиш: бунда бачадон деворидан йўлдошнинг кичик бир қисми ажралиб, зарарланган қон томирлар тезда тўсилади ва қон кетиши тўхтайди. Хомиладорлик асоратсиз кечиб, соғлом бола туғилади.
• Қисман ривожланаётган кўчиш: бунда гематома ўлчамлари тобора катталашиб боради, йўлдошнинг анча катта қисми кўчади. Катта миқдорда қон йўқотиш нафақат хомиланинг, балки хомиладор аёлнинг хаётига хам хавф солади. Геморрагик шок холатига тушмаслик учун тезкор равишда туғдириб олиш орқали усули қўлланилади.
• Тотал кўчиш: йўлдошнинг тўлиқ кўчиши кам учраб, бунда хомила ва она ўртасида газлар алмашинувини бузилиши натижасида тезда нобуд бўлади.
Эрта йўлдош кўчишини даволаш.
Йўлдош эрта кўчишини даволашда врач олдида қуйидаги вазифалар ётади: хомила туғилишини энг тез ва эхтиёткор усулини танлаш, қон ивишинини кучайтириш, қон кетиш ва шокка қарши курашиш.
Даво тактикаси танланаётганда қуйидаги параметрлар хисобга олинади:
• Кўчиш пайти: (хомиладорлик пайтида ёки туғруқ пайтида);
• Йўқотилган қон миқдори ва қон кетиш интенсивлиги;
• Она ва болани умумий холати.
Врачлар қуйидаги холатларда тез туғдириб олишдан воз кечиши мумкин:
• Йўлдошнинг кичик сохаси кўчган ва бу холат кучаймаганда;
• Хомила муддати 36 хафтадан кичик бўлса;
• Йўлдош кучаётганда ажралмалар тўхтади ва йўқотилган қон миқдори оз бўлса;
• Хомила гипоксияси белгилари йўқ бўлса;
• Хомиладор аёл ўзини яхши хис қилиб, стационарда врачлар назоратида турса.
Шунингдек хомиладор аёл учун ётоқ режимига риоя қилиш, она ва бола холати доимо назоратда туриш, мунтазам равишда ультратовушли текшириш, кардиотокография, допплерометрия текширувларилдан ўтиш, қоннинг ивишини назорат қилиш талаб этилади.
Йўлдошни кўчишида қуйидаги препаратлар қўлланади.
• Бачадонни бўшаштирувчи препаратлар;
• Спазмолитиклар;
• Кон тўхтатувчи препаратлар;
• Камқонликка қарши препаратлар;
• Қўшимча патологиялар ёки асоратлар бўлса – тегишли терапия.
Агар хомиладор аёл стационарга келганда хам қон кетиш белгилари мавжуд бўлса «кутиш» тактикасини қўллаш нотўғри бўлади. Негаки бу белгилар йўлдошни кўчишини давом этаётганини англатади ва бу холатларда кесар кесиш орқали туғдириш тактикаси қўлланади. Туғруқни табиий йўллар орқали хам амалга оширса бўлади – бу хомиладор аёл ва хомила холатига боғлиқ.
Хомилани тушиш хавфи ва йўлдошни эрта кўчишини профилактикаси.
Йўлдошни эрта кўчиши 20-25% холатларда кейиинги хомиладорликларда хам такрорланиши кузатилади. Бу холатни қайталанмаслиги учун аёллар қуйидаги қоидаларга амад қилиши кераклиги сўралади:
• Ўз қон босимини назорат қилиш;
• Режали кўрикларга ўз вақтида бориш;
• Даврий равишда УЗИ кўригидан ўтиш, гематома бор ёки йўқлигини аниқлаш;
• Соғлом хаёт тарзига риоя қилиш: (алкогол ичмаслик, чекмаслик, зарарли овқатлар емаслик);
• Ўзини турли шикастлардан химоя қилиш;
• Мавжуд бўлган хроник касалликларини даволаш;
• Аллергик реакцияларини кучайтирмаслик.
