Кўплаб фобия ва янглиш фикрлар хеч қандай илмий асосланмаганига қарамай «ёпишқоқ» бўлади. Уларнинг бир қанчасига биз ёшлигимизданоқ ишонамиз, айримларини эса «сенсацион» интернет манбаларидан ўқишимиз мумкин. Қуйида қўрқиш керак бўлмаган ва илмий тасдиғини топмаган 13 холат хақида гапирилади.

1. Кўзларни бурун (қаншар) га яқин келтирилса бир умрга ғилай бўлиб қолиш мумкин.
Бу нотўғри кўзларни қаншарга яқин келтириш, нафақат зарарли, балки фойдали хамдир. Шу орқали инсон кўз мускулларини машқи кузатилиб, кўзнинг чарчаши ва қон айланиши яхшиланади. Ғилай бўлиб қолишга келсак, у кўзларни «қийшайтирган» пайтда бошга бирор бир кучлироқ зарба таъсир этгандагина ривожланиш эхтимоли бор.

2. Сақични ютиб юборса, ошқозонда 7 йилгача қолиб кетади.
Бу афсона асосан сақич ютишни одат қилиб олгн болалар учун ўйлаб топилган хисобланади. Тўғри сақичнинг асоси хазм йўлларида тўлалигича парчаланмайди, аммо бу уни қизилўнгач ёки ошқозон деворига ёпишиб қолади дегани эмас. Сақичнинг хақиқатда муаммо туғдириши учун уни дасталаб ютиш керак.   

3. Мантуга сув теккизиб бўлмайди.
Манту синамаси қўйилган сохага истаганча сув теккизиш мумкин. Аммо қашиш, ишқалаш ёки борон бир нарса суртиш нотўғри бўлади. Сув теккизмаслик хақида таъқиқ эса илгари сил касаллигига текширилаётганда терининг махсус шилинган жойига синама суртилганда пайдо бўлган. Манту синамаси эса замонавий диаскинтест хисобланиб, эритмани тери остига юбориш орқали амалга оширилади. Сув эса у жойга хеч йўл билан етиб бора олмайди.    

4. Бармоқларни қисирлатаверса артрит ривожланиши мумкин
Бармоқларни шиқирлатганда кузатилиши мумкин бўлган ягона зарар бу – ён-атрофдагиларнинг норозилиги хисобланади. Бу машғулотдан организм учун бўладиган фойда ноъмалум, аммо артрит ва бошқа касалликлар ривожланмаслиги исботланган. Бармоқларни қисирлатиш билан хаддан зиёд қизиқиб кетиш енгил травмага сабаб бўлиши мумкин холос.

5. Зўравонлик элементлари мавжуд компьютер ўйинларини ўйнаш жиноятчи бўлишга замин яратади.
Бу хулоса ўринсиз хисобланади. Текширувчиларнинг аниқлашишича зўравонлик акс этилган ўйинлар ортиғи билан ўйин даврида ёки ундан кейинги оз дақиқаларда болаларда агрессивлик учқунини намоён қилиши мумкин. Компьюьер ўйинларининг реал хаётдаги зўравонликлар билан боғлиқлиги исботланмаган.

6. ВИЧ-инфекцияси мавжуд инсон билан ўпишиш касалликни юқишига сабаб бўлади.
Иммунтанқислик вирусининг сўлакдаги концентрацияси шу даражада озки ўпишиш пайтида уни юқтириб олиш шансини нольга тенглаштиради. Агар оғиз бўшлиғида очиқ жарохат мавжуд бўлгандагина сўлакнинг шу жарохат юзаси билан таъсирланиш имкони бўлгандагина ВИЧ инфекциясини юқтириб олиш мумкин.

7. Вакцинация қилиш (эмлаш) хавфли хисобланади.
Эмлашнинг зурурлигини исботловчи кўплаб илмий ишлар мавжуд. Негаки эмлаш орқали оғир касалликларнинг асоратларини олди олинади. Мажбурий вакцинацияларни олиш махсус дастурлар орқали назорат қилинади.     

8. Асаб хужайралари тикланмайди.
Нерв хужайралари бўлиниш орқали кўпаймаслиги туғри. Аммо бу дегани ўлган нерв хужайралари ўрнида янгилари пайдо бўлмайди дегани эмас. Нейрогенез шарофати билан бош мияда янги нейронлар пайдо бўлади. Ундан ташқари ўлган нерв хужайралари фаолияти унинг ёнида қолган нейронларнинг гипертрофияси ва катталашуви хисобига амалга оширилади.

9. Глутамат натрий қўшилган махсулотларни ейиш зарарли.
Глутаматнинг организмга таъсири тажриба каламушларида ўрганилган бўлиб, уларнинг кундалик рационига натрий глутамат қўшилганда ярим йилдан сў натрий глутамат қўшилганда ярим йилдан сўнг каламушларнинг кўриш фаолияти бузилган. Аммо инсон қабул қиладиган махсулотларда глутаматнинг миқдорининг кескин (бир неча ўнлам маротаба) камлигини хисобга оладиган бўлсак, глутамат саломатликка ёмон таъсир этмайди.  

10. ГМО махсулотини истеъмол қилиш инсон геномига таъсир этади.
Генли инженерия усулида етиштирилган генетик модификацияланган махсулотларни истеъмол қилиш инсоннинг ДНК структурасига таъсир этмаслиги исботланган. Негаки ГМО тутувчи махсулотлар ДНК сининг асосий қисми ичакларда парчаланади. Қолган ва организм тўқималарига ўтган қисмлари эса бир неча суткалардан сўҚолган ва организм тўқималарига ўтган қисмлари эса бир неча суткалардан сўнг парчаланади ва инсоннинг хромосомалари тўпламига тизилиб ололмайди.


© www.gepamed.uz