Ўзингизга ва сизга яқин бўлган эркаклар соғлиғига эътибор қаратинг. Организмда ёмон сифатли ўсмаларнинг ривожланишини типик белгиларини билиб олинг. Эрта диагностика – саратонга қарши курашнинг энг эффектив усули хисобланади. Саратон ер юзидаги ўлим сабабларининг энг асосий сабабчиси хисобланади. Жумладан хар йили саратон оқибатида ўртача 8,2 миллион киши хаётдан кўз юмади.  Қуйида эркакларда саратоннинг ривожланаётганини англатадиган энг асосий симптомлар хақида тўхталиб ўтамиз.

1. Сийдик ажратишдаги муаммолар
Кўпчилик эркакларда йиллар ўтган сайин сийдик ажратиш билан боғлиқ муаммолари пайдо бўлади. Булар: тез-тез, айниқса кечаси кўпроқ сийишга бўлган эхтиёж, сийдик тутолмаслик ёки сийишни бошланишидаги қийинчилик, томчилаб сийиш ёки сийишни напорини пасайиши хисобланади. Одатда бу белгилар простата безининг катталашуви яхши сифатли катталашуви (гиперплазияси) да кузатилади. Аммо простата бези саратони хақида хам унутмаслик керак. Шу сабабли ноқулайлик туғдираётган шикоятларингиз бўйича врачга мурожаат қилинг, лозим бўлса ректал текширувдан ўтинг, простатанинг специфик антигени (ПСА) ни аниқлаш учун қон тахлилари топширинг.    

2. Уруғдондаги ўзгаришлар
Уруғдонингизда шиш, қатиқлик ёки бошқа бирор ўзгариш сезсангиз врачга учрашишни бошқа кунга қолдирманг. Секин ўсувчи простата саратонидан фарқли равишда уруғдон саратони тез ўсади ва эрта метастаз беради. Иложи борича тезроқ уролог кўригидан ўтинг, керакли тахлилларни топширинг ва мояк аъзоларини ультратовушли текширувидан ўтинг.

3. Сийдик ва ахлатдаги қон аралашмаси
Сийдик ва ахлатда қон аралашмаларини бўлиши сийдик пуфаги, буйрак ёки йўғон ичак саратонининг илк белгилари бўлиши мумкин. Гарчи Сизда бошқа шикоятлар бўлмасада поликлиникага учраш тавсия этилади. Қон кетишнинг сабабини (хох у геморрой ёки бошқа бир инфекция бўлсин) аниқлаш лозим.

4. Теридаги ўзгаришлар
Агар танангиздаги хол, туғма доғ ёки бошқа бир хосилаларнинг ранги, ўлчами ва шаклини ўзгарганини сезган бўлсангиз, дархол врачларга (дерматолог ёки онкологга) мурожаат қилинг. Қизил ва тўқ рангли ўсмасимон хосилалар тери саратонининг бош белгиси хисобланади. Ушбу хосиладан биопсия олиб, гистологик текшириш ўтказилиши хам талаб қилиниши мумкин.

5. Лимфа тугунларини катталашуви
Тананинг айрим қисмларидаги (масалан, бўйин ва қўлтиқ остидаги) лимфа тугунларини пайпаслашнинг имкони мавжуд. Уларнинг катталашуви организмнинг иммун тизимини зўриқиб ишлаётганини билдиради. Кўп холларда бу совуққа қарши курашиш ёки ангина пайтида кузатилади. Саратоннинг айрим турлари хам лимфа тугунларини катталашуви билан кечиши мумкин. Шундай экан, танангизда 3 хафта давомида кичрайиш томонга ўзгармаётган шишни кузатсангиз албатта врачга мурожаат қилинг.  

6. Ютинишдаги муаммолар
Кўпчилик инсонлар вақти-вақти билан ютинишдаги муаммолар билан қийналади. Бу холат мунтазам такрорланиб турадиган бўлса, кескин озиш белгилари ва қусишга бўлган чақириқлар кузатилса инсон томоғини ва ошқозонини ўсмасимон хосилаларга текширтириши керак бўлади. Бунинг учун барийли контраст эритмасида рентген ёки фиброэзофагогастродуоденоскопия (ФЭГДС) усулида текширилади.

7. Зарда бўлиш
Рациондаги ўзгаришлар, алкогол истеъмол қилиш, сурункали стресс холатлари хаммаси инсонда зарда бўлиш (жиғилдон қайнаши) каби шикоятни келтириб чиқаради. Бундай холатларда хаёт ва овқатланиш тарзини ўзгартириш ёки тегишли дори воситаларини қабул қилиш керак бўлади. Шунда хам зарда бўлиш йўқолмаса мутахассисга учраб томоқ-халқум саратонини инкор қилиш керак бўлади.

8. Оғиз бўшлиғидаги ўзгаришлар
Чекадиган инсонларда оғиз бўшлиғи саратонини ривожланиши хавфи юқори бўлади. Оғиз бўшлиғи ва лабларда оқ ёки қизил доғларни пайдо бўлишини назорат қилиб кузатиб юринг. Йилда икки марта стоматолог кўригидан ўтинг.   

9. Озиш
Уст бош кийимларингизни сабабсиз катта келиб қолаётганини хис қилаяпсизми? Агар Сиз спорт билан шуғулланаётган бўлсангиз, оғир мехнат фаолиятига ўтган бўлсангиз ёки овқатланиш режимини кўриб чиққан бўлсангиз бунинг хавфли жойи йўқ. Акс холда ўз-ўзидан тана вазнининг камайиши соғлиқ билан бўлган муаммоларни англатади. Бу биринчи ўринда ошқозон ости бези, ошқозон ёки ўпка саратони бўлиши мумкин.

10. Тана хароратини кўтарилиши
Одатда иситма организмнинг инфекция билан курашаётганини билдиради. Аммо тана хароратининг узоқ вақт тушмаслиги ва дори препаратлари таъсирига реакция билдирмаслиги лейкоз ёки бошқа қон касалликлари хақида маълумот беради.

11. Кўкраклаги ўзгаришлар
Кўкрак безлари саратонининг бор йўғи 1 фоизи эркаклар хисобига тўғри келади. Шунга қарамай, кўкрак безларидаги хар қандай шиш ва зичлашишларга жиддий қарашингиз ва врач маслахатини олишингиз сўралади.

12. Тез толиқиш
Саратон касалликлари хроник чарчаш холатини келтириб чиқариб, иссиқ ўлкалардаги ёки денгиз бўйидаги хеч қандай дам олишлар бунда ёрдам бермайди. Агар Сиз узоқ вақт давомида тез толиқишдан азият чекаётган бўлсангиз, албатта врачга мурожаат қилиб, унинг сабабини аниқлашга харакат қилинг.

13. Йўтал
Чекмайдиган инсон учун йўтал бир ой давом этса вахимага хожат йўқ. Йўталнинг кучайиши, нафас олишнинг қийинлашуви, йўталганда қон томчиларининг ажралиши – врачга учраш кераклигини англатади. Ўпка саратони хавфли бўлиб, поликлиникада балғам тахлили топширишингиз ва ўпкани обзор рентгенографиясини ўтказиш лозим.

14. Оғриқ
Одатда саратон касаллиги оғриқ синдроми билан кечмайди. Аммо ойлаб давом этувчи оғриқ хиссиётлари турли хил ёмон сифатли ўсманинг ривожланаётгани ва унинг организмда тарқала бошлаганини билдиради.

15. Депрессия ва қориндаги оғриқлар
Кам холатларда депрессия ва эпигастрал сохадаги оғриқлар ошқозон ости безининг саратони аломатлари бўлиши мумкин. Агар оилангизда шу каби касаллик билан оғриганлар бўлса бу белгига жиддий қарашингиз керак бўлади.



© www.gepamed.uz