ЖИГАР ТРАСПЛАНТАЦИЯСИ ХАҚИДА НИМАЛАРНИ БИЛИШ КЕРАК.

ЖИГАР ТРАСПЛАНТАЦИЯСИ ХАҚИДА НИМАЛАРНИ БИЛИШ КЕРАК.

Жигарни кўчириб ўтказиш операцияси (трансплантация) нима учун керак?
Жигарни кўчириб ўтказиш операциясини бажариш реципиентга ўзининг зарарланган ва хаёт учун мухим фаолиятини бажара олмасдан, бемор соғлиғига қайтариб бўлмайдиган асоратларга олиб келаётган жигар тўқимаси ўрнига ўз яқин қариндошларидан соғлом жигар бўлагини олиб, кўчириб ўтказиш мақсадида бажариладиган амалиётдир.
Бу жаррохлик операцияси мураккаб хисобланиб, ташрихдан кейинги даврда хам бемор организми бегона аъзони қабул қилиши учун бутун умр давомида дори ичиб юришга мажбур бўлади.
 
Жигар қандай пайтларда кўчирилади?
Жигар ўз фаолиятини бажаришни 80-90% йўқотганда ва бемор холати кундалик юмушларга хам яроқсиз бўлиб қолганда, ёки бемор хаётини сақлаб қолишнинг бошқа усуллари қолмаганда жигар янгиланади.

Жигар ўз фаолиятини бажара олмай қолганда қуйидаги белгилар кузатилади:
•    Терини сарғайиши (билирубин, АЛТ ва АСТ ортиши)
•    Қорин бўшлиғига сув тўпланиши (асцит);
•    Инфекция туфайли чиқадиган иситма;
•    Қон қайт қилиш ва ахлатни қорайиши;
•    Ақлий ва жисмоний фаолиятни чегараланиши (энцефалопатия)
•    Жигар саратони (метастатик холатдан ташқари).

Жигарни кўчириб ўтказиш жаррохлиги қанча туради?

Хиндистондаги бир қатор етакчи госпиталлари (жумладан BLK, Fortis, Apollo) да жигарни кўчириб ўтказиш операцияси учун кетадиган бари сарф харажатларнинг тўлиқ тўплами (пакети) таклиф этилади. Тўплам нархи ўртача 34-36 минг доллар ($) ни ташкил этиб, қуйидагиларни ўз ичига олади:
•    Бемор (реципиент) ва донорни мослигини тўлиқ текшириш;
•    Операция;
•    Касалхонада ётиш муддати беморга 16 (+5) кун ва донорга 6  (+2) кун;
•    Операция билан боғлиқ турли мураккабликлар (қон қуйиш, қўшимча муолажа ёки мутахассисликлар консультацияси);
•    Беморни аэропортда кутиб олиш ва кузатиш, таржимон хизмати.

Ким жигар донори бўла олади?



Жигарни ўз-ўзини тиклаш хусусияти борлигини хисобга олиб, ўз жигарини хадья қилган инсон хаётига жаррохлар 100% кафолат берилади. Жигар тўқимаси ва фаолияти ташрих қилинган беморда хам, реципиентда хам 4-8 хафта ичида ўз ўрнига келади. Ташрихдан кейин 1 ой ўтиб, донор ўзининг доимий кундалик хаёти тарзига қайтиши мумкин.
Беморнинг ота-онаси, ака-укаси, опа-синглиси, фарзанди ёки турмуш ўртоғи бирламчи донор хисобланади.   

Донорни тайёрлаш учун қуйидаги тахлиллар ва хужжатлар керак бўлади:
1-қадам

• Қон гурухини мослиги. Қоннинг резус фактори (+/-) нинг хар-хиллиги фарқ қилмайди.
Бемор        Донор
     I    →    I
    II    →    I, II
   III    →    I, III
   IV    →    I, II, III, IV

•  Донор организми турли вируслардан холи бўлиши керак: Гепатит В ва С, ОИТС/ВИЧ вируслари аниқланса донорлик қила олмайди.

•   Жигар ва талоқни соғломлигини текшириш учун ультратовушли текширувдан ўтиш керак.

•   Қондаги холестерол миқдорини аниқлаш учун тахлил топшириш.

•   Донорнинг ёши 18 ёшдан 50 ёшгача, вазни 50 кг дан 80 кг гача бўлиши мақсадга мувофиқ.

Мунтазам ичувчи, наркотик моддаларни истеъмол қилувчи одамлар, саратон касаллигини бошдан кечирган беморлар, ақли заифлар ёки психотроп воситаларини истеъмол қилувчилар, ортиқча семизлиги бор инсонлар донорлик қила олмайди.

2-қадам. Талаб этиладиган хужжатлар:
Донор ва реципиентни яқин қариндошлик алоқаларини тасдиқловчи хужжатларга туғилганлик хақида гувохнома, паспорт, никох тузилганлиги хақида гувохнома, шунингдек, қариндошлик ришталарини тасдиқловчи бошқа хужжатлар киради.
Хужжатларнинг хақиқийлигини тасдиқловчи далиллар, таржимаси ва нотариал тасдиқланиши мажбурияти донор ва реципиент зиммасига юклатилади.

© Www.gepamed.uz