Ер шаридаги инсонларнинг хаммаси хам тинч ва рационал бўлганида яшаш анча осон ва ёқимли бўларди, аммо ўз қизиғини йўқотарди.
Шундай бўлишига қарамасдан орамиздаги энг оғир-вазмин, энг мулохазали инсонлар хам вақти-вақти билан хис-хаяжонларимизни назорат қила олмай қоладиган вазиятларга тушишимиз мумкин. Агар ўзини тута олмайдиган ва салгинага ловуллаб кетадиган жахлдор инсонлар билан тез-тез тўқнашишга тўғри келадиган холатларга кўп тушадиган бўлсангиз ушбу мулоқотларни оғриқсиз бўлишини таъминлайдиган фойдали маслахатларни билишингиз керак бўлади. Қуйида клиник психолог доктор Альберт Дж. Бернштейннинг бир қатор рухий бузилишлари бор инсонлар билан ишлаб, улар билан муомала қилиш санъатини эгаллаган ва ўзини назорат қилган холда турли стресс вазиятларидан чиқиш бўйича усуллари келтирилади.      
Улар орқали бир-иккита хийла-найранглар орқали «аччиғи чиққан хамсухбатингизни» тинчлантириш ва хар қандай мулоқотни сермахсул бўлишини таъминлашингиз мумкин.

1. «Илтимос секинроқ гапиринг, мен Сизни тушунишга харакат қилаяпман».
Бу ерда гап Сизнинг хамсухбатингизни қандай тезликда гапираётганида эмас, гап бу илтимос шеригингизни бир-икки сонияга танаффус қилишга ва беихтиёр ўйланишга мажбур этади. У шу захотиёқ овоз тонини пасайтириб, фикрларини жой-жойига қўйиб гапира бошлайди. Бу эса унга кўпроқ ўйлаш ва керакли сўзларни яхшироқ танлаш имконини беради.
Бернштейн фикрига кўра Сизнинг бу тактикангиз хамсухбатингизни тахминларини бузиб юборади У сизнинг конфронтацияга ўтишингизни кутган пайтида – Сиз хамсухбатингизни эътирозларини тушунтириб бериши кераклигини сўрайсиз. Унинг фикрича Сиз унга «қизиқаётгандай туюласиз» ва бу унинг учун янада конструктив фикрлашига яхши туртки бўлади.  

2. «Мен Сизга ёрдам бера оламанми?».
Бу усул хам олдингиси сингари таъсир этиб, Сизнинг хамкорликка тайёрлигингизни билдиради. У эмоционал блокадани парчалаб, инсонни кўр-кўрона норозилик фикрларини билдириш ўрнига диалогга ўтишига мажбур этади.  

3. Исталган аниқлик киритувчи саволларни беринг.
Хамсухбатингиз қай даражада ақлдан озгани мухим эмас. Агар Сиз унинг аргументлари ёлғон ва ўзини рухий касаллигини тушунтиришни бошласангиз овора бўласиз. Бу каби тушунтиришлар яхши ниятда айтилганига қарамай, хамсухбатингизга жуда хунук туюлади. Бу уни батамом сабри тугаб, ўта агрессив холатга ўтишига сабаб бўлади. Масалан у ўзини Наполеонман десин в ахали хам тирикман деб хисобласин. Бундай пайтда уни тентакка чиқариш ўрнига нега анчадан буён жанг қилмаётгани ёки шу кабилар хақида гапиринг.

Бернштейн фикрича инсон аччиқ устида нимани гапираётгани мухим эмас. Инсонни унинг эмоционал холатига қизиқиш билдиришингиз ва хамдард бўлишингиз яхшироқ тинчлантиради. Шунинг учун хамсухбатингизга аниқлик киритувчи саволларни беринг ва у  чуқур нафас олиб кейинги сўзларини ўйлаб кўрсин.


© www.gepamed.uz