ТАЛВАСА СИНДРОМИ

ТАЛВАСА СИНДРОМИ

 Талваса синдроми – бу организмнинг ташқи ва ички таъсиротларга носпецифик реакцияси бўлиб, бирданига ва ихтиёрсиз равишда мускулларнинг қисқариши билан характерланади. Улар бош миянинг бир гурух нейронларини патологик келишилган (синхрон) фаоллиги фонида ривожланиб, катталарда хам, чақалоқларда хам кузатилиши мумкин.

Статистик бўйича талваса синдроми болаларнинг хар мингтасидан 17-25 тасида кузатилади. мактаб ёшигача бўлган болаларда у 5 баробар кўп кузатилади. Бунда талваса хуружларининг асосий қисми 3 ёшгача бўлиб ўтади.

Катталарда талваса синдромини учраш частотаси 2 фоизни ташкил этади. Кўпчилик инсонлар хаёти давомида хеч бўлмаса бир марта талваса хуружи кузатилади. Уларнинг учдан бир қисмидагина талваса синдромини қайталаниши кузатилиб, уларга эпилепсия ташхисини қўйиш мумкин. Бошқача айтганда талваса хуружлари – бу алохида эпизод, эпилепсия эса – касаллик хисобланади.

Талваса синдроми турлари

Талваса синдромида мускул қисқаришлари икки хил бўлади:
1.    Чегараланган (локал, парциал) – бунда тутқанок маълум гурухдаги мускулларга тарқалади.
2.    Умумий (генерал) – бунда талваса беморнинг бутун танасини эгаллаб олади, оғзидан кўпик чиқади, хушини йўқотади, ноихтиёрий равишда кичик ва катта хожатларини амалга ошириши мумкин, тилини тишлаши ёки даврий равишда нафасини тўхташи мумкин.  

Клиник белгиларига қараб талвасалар 3 хил бўлади:
1.    Клоник талвасалар – уларда мускул қисқаришлари ритмик ва тез-тез бўлиб, дудуқланишга хам сабаб бўлиши мумкин.
2.    Тоник талвасалар – улар тананинг бутун мускулларини қамраб олиб, нафас йўлларига хам тарқалиши мумкин. Бунда мускулларнинг узоқ вақт давомида секин қисқариши кузатилиб, беморлар танасини ростлагани, қўлларини букиб олгани, тишларини қисиб олиши, боши орқага қараб ташлаши ва мускулларини таранглашишини кўриш мумкин.
3.    Клоник-тоник талвасалар – аралаш тури бўлиб, тиббиётда улар кома ва шок холатларида кузатилади.


Талваса сабаблари.

Талваса сабабларига марказий нерв тизимини туғма дефектлари ва патологияларини, ирсий касалликларни, ўсмаларни, юрак-қон томир тизими фаолиятини бузилишини киргизиш мумкин.
Болаларда талваса синдроми кучли эмоционал зўриқиш ва тана хароратини баланд кўтарилиши натижасида ривожланиши мумкин. Қуйидаги ёшга боғлиқ бўлган холдаги талваса сабаблари келтириб ўтилади.

Бемор ёши 10 ёшгача    
• марказий асаб тизими касалликлари;
• иситма;
• бош шикастланишлари;
• туғма моддалар алмашинуви бузилиши;
• идиопатик (номаълум) эпилепсия;
• Канавана ва Баттен касалликлари;
• Болаларда церебрал парлич.
Бемор ёши 11-25 ёш    
• бош мия ўсмалари;
• бошнинг шикастланишлари;
• токсоплазмоз;
• ангиома.
Бемор ёши 26-60 ёш    
• алкогол истеъмол қилиш;
• бош мия ўсмалари ва унинг метастазларие;
• бош мия пардаларини яллиғланиш жараёнлари.
Бмор ёши 61 ёшдан ортиқ
• дориларни дозасини ошиб кетиши;
• цереброваскуляр касалликлар;
• буйрак етишмовчилиги;
• Альцгеймер касаллиги.

Талвасани келтириб чиқарувчи факторларни билиш бу синдромни даволаш режасини белгилаш имконини беради.

© https://t.me/gepamed_ultra